ครูภูมิปัญญาไทย ด้านปรัชญา ศาสนา และประเพณี คือ ผู้ทรงภูมิปัญญาที่มีความสามารถประยุกต์ และปรับใช้หลักธรรมคำสอนทางศาสนา ปรัชญาความเชื่อและประเพณีที่มีคุณค่าให้เหมาะสมต่อบริบททางเศรษฐกิจ สังคม เช่น การถ่ายทอดวรรณกรรม คำสอน การบวชป่า การประยุกต์ประเพณีบุญประทายข้าว

ครูภูมิปัญญาไทย ด้านปรัชญา ศาสนา และประเพณี ทั้งหมด 9 รุ่น ปัจจุบันมีจำนวนทั้งสิ้น 43 คน แบ่งได้ดังนี้