นายบำเพ็ญ ณ อุบล

ด้านปรัชญา ศาสนา และประเพณี

ปรัชญา ศาสนา และประเพณี-จารีตอีสาน

ผลงาน

องค์ความรู้ เมื่อครูบำเพ็ญ ณ อุบล เรียนหนังสืออยู่ชั้นมัธยมศึกษาพบว่าการศึกษาเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ ศาสนา และวัฒนธรรมนั้น ปรากฎแต่การศึกษาเล่าเรียนเรื่องของกรุงสุโขทัย กรุงศรีอยุธยา กรุงธนบุรี และกรุงเทพมหานครเท่านั้น จึงเกิดความคิดว่าทำไมไม่มีการเรียนถึงประวัติศาสตร์วัฒนธรรม เรื่องราวของจังหวัดอื่นบ้าง หรือแม้แต่การเรียนทางวรรณคดีก็เช่นเดียวกันจะมีแต่เรื่องสังข์ทอง อิเหนา รามเกียรติ์ เวสสันดร ซึ่งเป็นการเรียนรู้วรรณคดีของภาคกลางภาคเดียว วรรณคดีของภาคอีสานเช่นสังศิลป์ไชย จำปาสี่ต้น กาฬเกษ ไม่ได้มีการกล่าวถึงได้เลย ครูบำเพ็ญจึงหันมาศึกษาค้นคว้าเรื่องของประวัติศาสตร์ ขนบธรรมเนียม ประเพณี และวัฒนธรรม เอกลักษณ์ของชาวอีสาน เช่น งานบุญผเวช บุญกฐิน บุญบวช บุญคูณลาน บุญข้าวจี่ บุญสรงน้ำ บุญบั้งไฟ งานแต่งงาน งานสู่ขวัญ งานเกี่ยวกับการตายหรืองานศพ งานแจกข้าวหรือทำบุญกระดูก ทำบุญขึ้นบ้านใหม่ บุญเลี้ยงพระ บุญคุ้ม งานเฮือนดี งานเฮือนกรรม เข้าพรรษา บุญออกพรรษา บุญส่วงเฮือ บุญไหลเหล่านี้ เป็นต้น นอกจากการเฝ่าสังเกตพิธีกรรมต่าง ๆ แล้วยังได้ศึกษาค้นคว้าเพิ่มเติมจากตำรา และจากการสอบถามผู้รู้ในท้องถิ่น ทำให้ได้ความรู้เกี่ยวกับวัฒนธรรมท้องถิ่นของอีสานอย่างลึกซึ้ง เมื่อใดที่มีงานเกี่ยวข้องกับศาสนาและประเพณีแล้วครูบำเพ็ญจะเป็นบุคคลแรกที่ชุมชนคิดถึง เพื่อการสอบถามความรู้และให้เป็นผู้ประกอบพิธีกรรมในด้านต่าง ๆ ให้อยู่เนือง ๆ ผลงานโดดเด่น ครูบำเพ็ญเป็นผู้ทรงภูมิปัญญาด้านปรัชญา ศาสนา และประเพณี เป็นต้นแบบในการอนุรักษ์และสืบสานเกี่ยวกับประเพณี พิธีกรรม พิธีการ และขนบธรรมเนียม จารีตของอีสาน ผลงานที่ได้สืบสานสร้างสรรค์ ในส่วนที่สำคัญ ได้แก่ การฟื้นฟูประเพณี วัฒนธรรมต่าง ๆ ในเขตเทศบาลยโสธร เช่น งานประเพณีบุญบั้งไฟจนกลายเป็นประเพณีสำคัญของจังหวัดยโสธร และเป็นหัวเรี่ยวหัวแรงในการสร้างอนุสาวรีย์บุคคลสำคัญของจังหวัดอุบลราชธานี คือ พระประทุมวรราชสุริยงศ์ (เจ้าคำผง) เจ้าพระคุณพระอุบาลีคุณูปมาจารย์ สิริจันโท (จันทร์) เจ้าพระคุณสมเด็จพระมหาวีระวงศ์ (ติสสมหาเถร อ้วน) เป็นตัวแทนมเหศักดิ์เมืองอุบลราชธานีในการแห่เทียนพรรษาประจำปี เชิญเทียนพระราชทานแห่รอบเมืองอุบลราชธานี เป็นตัวแทนมเหศักดิ์เมืองยโสธรในการบวงสรวงเจ้าปู่ เจ้าพ่อหลักเมือง การส่วงเฮือประจำปี และนำขบวนแห่บั้งไฟประจำปีของจังหวัดยโสธร ฯลฯ

ที่อยู่

๓๖๔ ถนนอุทัยรามฤทธิ์ ตำบลในเมือง อำเภอเมืองยโสธร จังหวัดยโสธร ไปรษณีย์ ๓๕๐๐๐